Lí luận dạy học Ngữ văn - Bài Một

ĐỐI TƯỢNG, MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA MÔN PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NGỮ VĂN


1.1. Đối tượng nghiên cứu của Phương pháp dạy học Ngữ văn
1.1.1. Khoa học nào cũng có đối tượng nghiên cứu của nó.
1.1.2. Phương pháp dạy học Ngữ văn (PPDHNV) nghiên cứu tiến trình (hay quá trình) dạy và học Ngữ văn. Tiến trình đó bao gồm nội dung ngữ văn cần dạy học, các nguyên lí, các cách thức và các hình thức tổ chức dạy học nội dung đó sao cho có hiệu quả nhất. Hiệu quả nghĩa là thỏa mãn được mục tiêu của môn học Ngữ văn (cần phân biệt với mục tiêu của PPDHNV như mục 1.2. tiếp sau đây).
1.1.3. Ngữ văn là một môn học có vị trí hàng đầu ở bậc học phổ thông. Trước đây, nó từng bị xé lẻ thành hai, thậm chí, ba môn riêng rẽ. Chúng ta nên phân biệt các khái niệm: “Ngữ văn”, “Văn chương”, Việt văn”, Quốc văn” để thấy sự phong phú, cực kì sống động của thực thể này trong nhận thức của chúng ta về giáo dục ngữ văn. Từ đó, với tư cách một công cụ được dùng để giáo hóa con người, xây dựng con người,môn Ngữ văn sẽ chi phối phương pháp dạy học, cách thức và hình thức tổ chức dạy học bằng các đặc thù của nó.
1.1.4. Vậy, đối tượng nghiên cứu của PPDHNV – tiến trình dạy học ngữ văn – là một tiến trình giáo dục rất đặc biệt so với các tiến trình dạy học các môn học khác.
1.2. Mục tiêu của Phương pháp dạy học Ngữ văn là góp phần làm cho tiến trình dạy học ngữ văn ở bậc phổ thông càng ngày càng hiệu quả hơn.
1.2.1. Đào tạo nghiệp vụ giảng dạy ngữ văn.
1.2.2. Hướng đến chất lượng học tập ngữ văn
1.2.3. Hoàn thiện qui trình đào tạo và nghiên cứu dạy học ngữ văn
1.3. Nhiệm vụ của Phương pháp dạy học Ngữ văn
1.3.1. Trang bị kiến thức về lí thuyết dạy học ngữ văn.
1.3.2. Rèn luyện kĩ năng tổ chức dạy học ngữ văn.
1.3.3. Tạo điều kiện cho giáo viên ngữ văn tham gia nghiên cứu tiến trình dạy học ngữ văn
1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp dạy học Ngữ văn
1.4.1. Quan sát, phân tích năng lực ngữ văn của học sinh
1.4.2. Thăm dò hiệu quả tác động vào học sinh của môn Ngữ văn
1.4.3. Tổ chức thực nghiệm dạy học
1.5. Nội dung nghiên cứu của môn Phương pháp dạy học Ngữ văn bao gồm các nguyên tắc tổ chức dạy học, mục tiêu dạy học, nhiệm vụ và nội dung, phương pháp và phương tiện, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả môn Ngữ văn ở trường phổ thông.
-------------------------
*** GỢI Ý THẢO LUẬN:
1. So sánh với đối tượng nghiên cứu của các khoa học (cơ bản và giáo dục) khác, đối tương nghiên cứu của Phương pháp dạy học Ngữ văn – tiến trình dạy học ngữ văn – có những khác biệt gì?
2. Có người nói, nhiệm vụ của Phương pháp dạy học là phải trả lời ba câu hỏi: dạy nội dung gì?; dạy bằng các phương pháp nào?; và căn cứ vào cơ sở khoa học nào để tin rằng đó là các phương pháp hữu hiệu?. Cách hiểu này có mâu thuẫn với bài học trên không?